اسکولیوز ( انحراف ستون فقرات ) چیست؟ + روش های درمان

روش‌های درمانی مختلفی برای اسکولیوز وجود دارد. پزشک در ابتدا تا جایی که امکان داشته باشد، روشهای درمانی غیرجراحی را تجویز می‌کند.

انجام جراحی همیشه آخرین گزینه‌ی درمانی است:

بریس

هر چه سن بیمار پایین تر( کمتر از 12 سال دختران و 14 سال پسران) باشد اثر بریس بیشتر است. در اسکولیوزهای 20 تا 35 درجه توصیه می شود که بیمار از بریس استفاده کند و هر چه مدت زمان بیشتری از بریس استفاده کنند قاعدتاً نتیجه بهتری از آن می‌گیرند. هدف از دادن بریس اولا جلوگیری از پیشرفت بیماری است و در درجه دوم در موارد نادری اسکولیوز بیمار را ممکن است کمتر کند. از لحاظ علمی باید بریس، حداقل به مدت 14 ساعت در روز پوشیده شود. هنگام ورزش بیمار مجاز است که بریس خود را باز کند. اصل درمانی دوم تحت نظر گرفتن بیماران است. بیماران اسکولیوز چه از بریس استفاده کنند و چه نکنند باید حداقل هر ۶ ماه به طبیب خود مراجعه کنند و مورد ارزیابی قرار گیرند.

اصولا استفاده از بریس بر مبنای رشد است. بنابراین در فردی که رشد وی متوقف شده است معمولاً بریس در درمان وی اثری ندارد. در قوس های بالاتر از 40 درجه و در مواردی که اسکولیوز بیمار پیشرفت می کند یعنی از درجه کمتری به درجه بیشتری تبدیل می شود ، لازم است که بیمار مورد عمل جراحی قرار گیرد.

بهترین نوع بریس برای اسکولیوز چیست؟

بهترین نوع بریس برای اسکولیوز، بریس میلواکی است. این نوع بریس تا گردن بیمار را می‌گیرد و با تغییراتی که بر اساس شکل قوس بیمار در داخل این بریس داده می شود باعث فشار در قوس بیمار می شود و با افزایش رشد به تدریج اسکولیوز بیمار بهتر می‌شود یا لااقل جلوی پیشرفت آن گرفته می شود. برخی نوجوانان  بریس میلواکی را نمی‌پسندند، زیرا حلقه ای در گردن بیمار پیداست در این گونه موارد در صورت امکان از نظر پزشک، از بریس دیگری به نام بریس بوستون استفاده می‌شود که تا زیر بغل است.

حرکت درمانی

 اسکولیوز را به دو دلیل عمل می کنیم یکی به علت مسائل زیبایی و دیگری در اسکولیوز های پیش رونده جهت بهبود کارکرد و جلوگیری از اختلال کارکرد تنفسی بیمار. معمولاً اسکولیوز های بیشتر از 40 تا 45 درجه از لحاظ زیبایی در بدن نوجوانان عمل می شوند خصوصا اگر قوس بیمار در ناحیه کمر باشد. زیرا در این موارد شانه ها و لگن بیمار در یک سطح نیست. در مواردی نیز اسکولیوز را برای جلوگیری از پیشرفت آن عمل می کنیم. به طور کلی قوس بالاتر از 40 درجه در افرادی که در حال رشد هستند و قوس بالاتر از 50 درجه در بیمارانی که رشد آنها تمام شده است نیاز به جراحی دارند.

 نتیجه عمل جراحی اسکولیوز

 هرچه در سن پایین تری انجام شود جراحی نتیجه بهتری دارد. امروزه با پیشرفت جراحی نتیجه عمل جراحی اسکولیوز ها خوب است و درموارد ایدیوپاتیک (با استفاده از دستگاه مانیتور نخاع) حدود 3 در هزار مورد احتمال ضایعه عصبی برای بیمار وجود دارد و معمولاً اسکولیوز ها با یک روش جراحی از پشت با گذاشتن پیچ در مهره ها و وصل کردن آنها به یک میله به میزان قابل قبولی بهبود می یابند. چون اکثر قوس اسکولیوز در ناحیه پشتی است. معمولا محدودیت حرکتی برای بیمار ایجاد نمی شود و بیمار می تواند به جلو و عقب خم شود. هر چه سن اسکولیوز بالاتر می‌رود ، عمل جراحی ، مشکل‌تر می‌شود ، زیرا ستون فقرات انعطاف پذیری خود را از دست می‌دهند و جراح مشکل‌تر می‌تواند اسکولیوز را اصلاح کند. در اسکولیوزهای پیشرفته و غیر قابل اصلاح دو عمل جراحی برای بیمار انجام می‌شود. اول از جلو قفسه سینه را باز می کند و دیسک ها و گاها  برخی مهره های بیمار را برمی دارند تا ستون مهره ها قابل انعطاف شوند و از پشت نیز برای بیمار پیچ گذاشته می‌شود و پیچ ها به دو میله موازی در طرف راست و چپ متصل می‌شوند و پیوند استخوانی داده می‌شود تا اسکولیوز اصلاح شود. در مورد کودکانی که در حال رشد هستند ( کمتر از 10 سال) ، از میله های قابل رشد استفاده می کنند .یعنی هر 6 ماه کودک مراجعه می‌کند و جراح با یک جراحی کوچک میله های بیمار را بلند تر می کند تا تنه بیمار و قفسه سینه نیز رشد کند.

 جراحی اسکولیوز مادرزادی 

در اسکولیوز مادرزادی ، در صورت وجود نیم مهره(Hemivertebra) اضافی  برداشتن آن از طریق پشت قابل انجام است ونتیجه جراحی نیز در اطفال (ترجیحا زیر 5 سال) خوب است قاعدتاً هرچه عمل در سنین پایین تر این کار انجام شود نتیجه بهتری می دهد. در سن زیر 10 سال گاها از میله های قابل رشد استفاده میشود. بعد از بلوغ اسکلتی جراحی های پیچیده مانند حذف چند مهره انجام میشود که  همراه عوارض عصبی (10 تا 30 درصد) بیشتری حین جراحی هستند.

اسکولیوز عصبی-عضلانی و سندرمیک