انواع شکستگی ستون فقرات پشتی و کمری + روش های درمان
شکستگی ستون فقرات بسته به شدت شکستگی و نوع آن متفاوت می باشد. در حالی که برخی از این شکستگی ها بسیار جدی بوده و باید به صورت اورژانس درمان شوند، برخی دیگر ناشی از پوکی استخوان بوده و درمان محافظه کارانه دارند.
بیشتر شکستگی ها درناحیه توراسیک ( ستون فقرات قسمت قفسه سینه ) و لومبار ( ستون فقرات در قسمت کمر ) یا ناحیه اتصال این دو قسمت ( توراکولومبار ) میباشند.درمان بسته به میزان شدت شکستگی و صدمات جانبی همراه متفاوت می باشد.
دانستن این موضوع که ستون فقرات شما چیست و چگونه عمل می کند در درک شکستگی ستون فقرات بسیار مفید خواهد بود. آناتومی ستون فقرات
علت شکستگی های ستون فقرات
یکی از علت های شایع شکستگی های ستون فقرات در قسمت توراسیک و کمر ضربه های شدید می باشد:
- تصادف با اتومبیل و یا موتورسیکلت
- سقوط از ارتفاع
- حوادثی که در جریان ورزش اتفاق می افتند
در برخی مواقع این حوادث علاوه بر شکستگی ستون فقرات مشکلات جدی دیگری مانند آسیب به نخاع به همراه دارند که نیازمند درمان اورژانس می باشد.
بیماریهای زمینه ای مانند پوکی استخوان و تومورهای استخوانی می توانند از علل شکستگی ستون فقرات با نیروی کم یا خودبخود باشد و ممکن است در ابتدا تشخیص داده نشده و با گذر زمان این شکستگی مشکل ساز شده و تشخیص داده شود.
انواع شکستگی ستون فقرات پشتی و کمری
این شکستگی ها را بسته به نوع شکستگی و نیروی وارد شده به ستون فقرات تقسیم بندی می کنند که این دسته بندی کردن به پزشک در انتخاب بهترین نوع درمان کمک میکند.
سه مدل شکستگی شایع به شرح زیر می باشد:
- خم شدگی (Compression-Burst)
- کشیده شدگی (Distraction)
- چرخشی-جابجایی عرضی (Translation-Torsion)
شکستگی ستون فقرات به صورت کمپرشن(Compression)
در این مدل از شکستگی ستون فقرات، مهره شکسته شده به سمت جلو خم شده و فشرده می شود، در حالی که قسمت جلویی مهره ( قدامی ) مهره شکسته شده و ارتفاع طبیعی خود را از دست می دهد، قسمت پشتی ( خلفی ) مهره آسیبی ندیده و تغییری نمی کند. این نوع شکستگی معمولا پایدار بوده ( استخوان از جایی خارج نشده ) و به ندرت با آسیب به نخاع و اعصاب همراه است.
شکستگی خرد شده(Burst)
در این نوع از شکستگی مهره ها از دو قسمت جلو ( قدامی ) و پشت ( خلفی ) ارتفاع خود را از دست میدهد و غالبا زمانی اتفاق می افتد که فرد از ارتفاع زیادی بر روی پاهای خود فرود می آید.
شکستگی کشیده شدگی (Distraction)
در این مدل از شکستگی ستون فقرات مهره ها در معنی واقعی کلمه از هم جدا می شوند. این مدل از شکستگی می تواند هنگام تصادف با ماشین و زمانی که بالا تنه به سمت جلو پرتاب شده و لگن توسط کمربند ایمنی نگه داشته شده است اتفاق بیافتد. احتمال ایجاد آسیب نخاعی در این نوع شکستگی زیاد است.
شکستگی چرخشی-جابجایی عرضی(Translation-Torsion): این نوع شکستگی غیرمعمول نتیجه اعمال نیروی شدید چرخشی و یا نیروی فشاری به یک سمت ستون فقرات می باشد ومعمولا با آسیب نخاعی همراه است.
شکستگیهای ستون فقرات در صورت همراهی با در رفتگی ثبات خود را از دست می دهند و اغلب آسیب نخاعی را با خود به همراه خواهند داشت.
علائم شکستگی ستون فقرات پشتی و کمری
شکستگی ستون فقرات کمری و توراسیک ( ستون فقرات در قسمت قفسه سینه ) معمولا همراه با دردهای متوسط تا شدید و مشکلات حرکتی می باشند.
اگر نخاع درگیر بوده و یا آسیب دیده باشد ممکن است فرد بی حسی، گزگز ،ضعف حرکتی در پاها و یا اختلال عملکرد روده و یا مثانه(بی اختیاری ادرار و مدفوع) داشته باشد.
اگر شکستگی ستون فقرات ناشی از ضربه شدید باشد ممکن است بیمار دچار آسیب های مغزی شده و هوشیاری خود را از دست بدهد. همچنین ممکن است صدمات دیگری – مانند آسیبهای شکمی(پارگی طحال، کبد و آسیب کلیه ها و روده ها) داشته باشد.
درمان شکستگی ستون فقرات پشتی و کمری
پایدارسازی اولیه
شکستگی های ستون فقرات کمری و توراسیک به علت ضربه شدید باید خیلی سریع تحت درمان قرار بگیرند. ممکن است تعیین میزان آسیب در معاینه اولیه کمی ساخت باشد.
در صحنه تصادف امدادگران ابتدا علائم حیاتی از جمله هوشیاری، توانایی تنفس و ضربان قلب فرد حادثه دیده را بررسی می کنند. پس از پایدارسازی علائم حیاتی، امدادگران آسیب های اندامی ( از جمله شکستگی و تغییر شکل اندام ) را بررسی میکنند.
قبل از جابجایی بیمار، گردن و بدن بیمار را تثبیت می کنند ( با استفاده از گردن بند و یک تخته مخصوص بدن بیمار را ثابت کرده تا حرکت نکرده و تکان نخورد ) و سپس ارزیابی های کامل در بیمارستان انجام خواهد شد.
معاینه بالینی و تصویربرداری
در بیمارستان پزشک بیمار را به صورت کامل ارزیابی خواهد کرد.
با انجام معاینات عصبی که شامل ارزیابی توانایی بیمار در حرکت دادن اندامها، توانایی احساس کردن محرک هاو همچنین بررسی رفلکس های نخاعی، آسیب دیدگی احتمالی نخاع بررسی می شود.
بعد از معاینه های فیزیکی پزشک بسته به آسیبها اقدام به تصویر برداری از بیمار میکند. که ممکن است تصویر برداری به وسیله اشعه ایکس ( X-ray ) ، CT-scan و یا تصویر برداری به وسیله MRI از نقاط مختلف بدن از جمله ستون فقرات قفسه سینه و کمر می باشد.
درمان های اختصاصی شکستگی ستون فقرات پشتی و کمری
درمان این شکستگی ها بستگی به موارد زیر دارد:
- سایر آسیب های ایجاد شده
- نوع شکستگی
شکستگی ستون فقرات به صورت خم شدگی(Compression)و خرد شده(Burst)
درمان غیرجراحی: بیشتر این نوع از آسیب دیدگی ها با استفاده از بریس به مدت 8 تا 12 هفته قابل درمان می باشند و بعد از آن با افزایش تدریجی فعالیت بدنی و انجام تمرینات توانبخشی، می توان از ایجاد مشکلات پس از شکستگی ستون فقرات پیشگیری کرد.
درمان به وسیله جراحی: جراحی به صورت معمول برای درمان شکستگی های ناپایدار و با کاهش ارتفاع یا قوز(کیفوز) شدید در محل شکستگی، انتخاب می شود.
علائم ناپایداری در این نوع شکستگی شامل موارد زیر است:
- خرد شدن قابل توجه ( خرد شدن چند تکه ای مهره )
- کم شدن شدید ارتفاع مهره ها
- خم شدن شدید به سمت جلو ( قدامی )
- آسیب دیدگی نخاع یا اعصاب نخاعی
این شکستگی های باید به وسیله جراحی که هدف آن تثبیت مهره ها در محل شکستگی و در صورت نیاز برداشتن فشار از روی کانال نخاعی می باشد، درمان شود.
همچنین نتیجه عمل یک بیمار 42 ساله مذکر با شکستگی نوع Burst را مشاهده می کنید
شکستگی مهره های ستون فقرات از نوع کشیده شدگی(Distraction):
درمان جراحی معمولا بعلت آسیب دیدگی لیگامانهای پشتی ( خلفی ) ستون فقرات الزامی می باشد.
شکستگی مهره های ستون فقرات به صورت چرخشی-جابجایی عرضی(Translation-Torsion):
معمولا درمان شکستگی همراه با جابجایی مهره ها در ستون فقرات کمری و توراسیک جراحی می باشد. هدف از انجام جراحی پایدار کردن مهره و یا مهره های آسیب دیده و رفع فشار از نخاع می باشد .
اهداف جراحی:
- قرار دادن استخوان ها در وضعیت مناسب جهت ترمیم
- برداشتن فشار از روی نخاع و اعصاب نخاعی
- تسریع در توانایی راه رفتن بیمار
درمان به وسیله جراحی و یا درمان های جایگزین هر کدام باشد، پس از بهبود یافتن شکستگی شما یک دوره توانبخشی خواهید داشت:
اهداف از انجام توانبخشی به شرح زیر می باشد:
- کاهش درد
- تسریع بازیابی توانایی شما برای حرکات نرمال
- تا حد امکان بیمار به شرایط زندگی سابق خود بازگردد
لینک ها و منابع مفید در زمینه شکستگی ستون فقرات توارسیک و کمری: